Kluczem do zdrowego i pięknego ogrodu bez wątpienia jest naturalne nawożenie roślin. Oczywiście oprócz dostępnych w sprzedaży ekologicznych środków do nawożenia, sami możemy przygotować wiele środków samodzielnie. Poniżej opiszę niektóre, wybrane metody naturalnego nawożenia.
Kompost
Najważniejszym sposobem nawożenia ogrodu jest samodzielnie wytwarzany kompost. Ten organiczny nawóz wytwarzany jest z roślinnych lub zwierzęcych odpadów w wyniku częściowego, tlenowego rozkładu (butwienia) przez miliony mikroorganizmów, a także przez dżdżownice. Kompostowanie przebiega na pryzmach kompostowych, kompostownikach lub w toaletach kompostujących. Proces kompostowania jest dosyć złożony, wymaga wysokiej temperatury oraz wilgotności i trwa od kilku do kilkunastu miesięcy. Taki kompost należy kilkukrotnie przemieszać i przerzucić, w razie wystąpienia suszy należy polewać go wodą, by utrzymać stałą wilgotność oraz by temperatura w kompostowniku nie spadła (a może sięgać nawet 70 stopni Celsjusza).
Kompost wzbogaca glebę w próchnicę, zwiększa żyzność gleby, zwiększa jej pojemność wodną i powietrzną. Sprawia, że gleba staje się przewiewna i pulchna. Poprawia wzrost i rozwój roślin. Stosuje się go jako nawóz organiczny w rolnictwie, sadownictwie i ogrodnictwie, w parkach i ogrodach. Kompost nie ma szkodliwego wpływu ani na rośliny czy też na zwierzęta w nim żyjące niezależnie od zastosowanej dawki. Nie istnieje ryzyko przenawożenia roślin.
Biohumus
To odchody dżdżownicy kompostowej (Eisenia fetida (Sav.)) uzyskiwane po przetworzeniu substancji organicznej w specjalnych pojemnikach. W porównaniu z kompostem produkowanym tradycyjnymi metodami korzystniej wpływa na plonotwórcze właściwości gleby, m.in. na jej zwiększenie aktywności biologicznej oraz zdolność do samooczyszczania się od skażeń chemicznych. W sprzedaży dostępne są specjalne kompostowniki, w których żyją dżdżownice. Takie pojemniki można ustawić na balkonie, a nawet w kuchni, gdyż nie wydzielają się żadne nieprzyjemne zapachy. Ponadto w handlu znajdziemy biohumus w płynie, który wystarczy rozcieńczyć wodą.
Obornik
Jest to rodzaj nawozu naturalnego składającego się z przefermentowanego kału, moczu zwierząt i ściółki. Nawóz ten zawiera wszystkie składniki odżywcze potrzebne do rozwoju roślin oraz poprawia właściwości fizyczne gleby.
Wyróżnia się obornik:
- świeży – nie poddany fermentacji, o niejednolitej strukturze
- przefermentowany – poddany fermentacji przez 4-5 mies.; w tym czasie następuje częściowa mineralizacja materii organicznej
- słomiasty (mierzwa) – zawierający dużo ściółki ze słomy
- kompostowany – o dużym stopniu rozkładu, kompostowany z dodatkiem nawozów mineralnych, torfu lub gliny; stosowany jest w ogrodnictwie
- sztuczny – nawóz organiczny otrzymywany przez kompostowanie pociętej słomy z gnojowicą, gnojówką i nawozami mineralnymi oraz specjalnymi preparatami; w działaniu nawozowym nie ustępuje obornikowi naturalnemu.
W sprzedaży jest dostępny łatwy w użyciu obornik granulowany, którego nie trzeba składować, by został przefermentowany. Nie wydziela również nieprzyjemnego zapachu.
Plony uboczne
Pod tym pojęciem uwzględniłem wszystkie odpadki organiczne, które mogą zostać użyte do ściółkowania rabat, zagonów, np. słoma, siano, liście kukurydzy czy buraków. Proces rozkładu jest wolny, materia organiczna zawarta w takich odpadkach pod wpływem warunków atmosferycznych oraz działalności dżdżownic i mikroorganizmów powoli miesza się z wierzchnią warstwą podłoża, na ktorym zostały rozłożone.
Nawóz z pokrzywy
Gnojówka z pokrzywy to must have każdego ogrodnika niezależnie od stażu zajmowania się ogrodem. Jest to naturalny nawóz stosowany do wielu roślin ogrodowych, np. pomidorów, ogórków, kwiatów, drzew i krzewów owocowych i ozdobnych, czy do nawożenia trawnika. Nawóz ten zawiera dużo azotu, a więc używamy go do wzmocnienia roślin. Taką substancją możemy podlewać rośliny od wiosny do sierpnia, w odstępach tygodniowych. Proporcje to 1:10 (1 część gnojówki na 10 części wody). Ponadto nawóz z pokrzywy może być stosowany jako naturalny oprysk na szkodniki, np. mszyce. Wystarczy rozrobić go w wodzie w proporcjach 1:20.
Woda z gotowanych ziemniaków
Wykorzystywać możemy ją do podlewania roślin domowych. Woda taka zawiera dużo potasu. Pamiętać musimy, że nie możemy podczas gotowania solić wody, a przed użyciem należy ostudzić wodę do temperatury pokojowej.
Skorupki surowych jaj
To doskonałe źródło azotu i wapnia. Pokruszone lub zmielone w młynku do kawy wymieszaj z ziemią w doniczkach, a poprawią kondycję takich roślin, jak lawenda, cyprys, oleander. Podobne zastosowanie ma woda spod gotowania jaj (nie solimy jej i studzimy przed użyciem).
Fusy z herbaty i kawy
Mają działanie zakwaszające podłoże, zasilają rośliny lubiące kwaśne podłoże. Wymieszaj je z ziemią w doniczkach z paprociami, storczykami, azaliami. W ogrodzie użyć ich można do nawożenia różaneczników i azalii.
Skórki bananów
Zawierają składniki wzmacniające wiele roślin, m.in. potas, wapń, fosfor i magnez. Pokrój je, włóż do słoja i zalej wodą. Odstaw na kilka dni pod przykryciem. Przecedź i użyj do podlewania. Rośliny będą lepiej rosły i szybciej zakwitną. Natomiast sadząc róże lub piwonie w ogrodzie warto wrzucić kilka skórek z bananów pod korzeń. Rozkładając się powoli będą wzmacniały krzewy.
Nawóz z drożdży piekarskich
To jeden ze sposobów pielęgnacji roślin stosowany jeszcze przez nasze babcie. Zawiera wiele cennych dla roślin substancji, m. in.: węglowodany, witaminy z grupy B, organiczne żelazo, aminokwasy i pierwiastki śladowe. Ponadto drożdże te zasiedlają korzenie roślin i wchodzą z nimi w symbiozę, jednocześnie chroniąc je przed atakami szkodliwych mikroorganizmów glebowych. Nawóz taki najlepiej stosować dwa razy w miesiącu wiosną i późnym latem. Efekty dostrzegalne są po kilku tygodniach. Dobrze wpływa również na rozrost kiełkujących siewek, dlatego warto podlewać takim roztworem rozsady. Niesfermentowany roztwór drożdżowy wykorzystać możemy również w celu przyspieszenia kompostowania.
Przepis na nawóz z drożdży: kostka drożdży piekarskich oraz ciepła, letnia woda (najlepiej deszczówka lub woda z gotowania ziemniaków, czy innych warzyw). Proporcje: 100 g drożdży na 10 litrów wody. Pokruszone drożdże wrzucamy do plastikowego wiadra (lub innego naczynia), zalewamy wodą i dokładnie mieszamy. Całość odstawiamy na ok. godzinę. Gdy drożdże się rozpuszczą, a roztwór osiągnie temperaturę pokojową, można nim podlewać rośliny.