Pierwiosnek (Primula), zwany w niektórych regionach kurzą łapką, kluczykiem – to mała roślina kwitnąca wiosną. W warunkach naturalnych występuje głównie w górach Europy i Azji, na terenach o klimacie umiarkowanym. W naszym kraju występuje kilkanaście gatunków prymulek, np. pierwiosnek lekarski, bezłodygowy czy łyszczak. Prymule to liczna rodzina licząca około 500 gatunków.
Pierwiosnki to odporne rośliny, wytrzymują mrozy do minus 20 stopni C. W zależności od temperatury prymulki mogą pojawić się już w grudniu, jednak z reguły kwitną od lutego do kwietnia. Z rozet grubych liści wiosną wyrastają kolorowe kwiatostany, które zazwyczaj mają 10-15 centymetrów. Kwiaty są białe, fioletowe, czerwone, żółte, różowe albo wielobarwne.
Pierwiosnek: stanowisko i gleba
Większość pierwiosnków preferuje miejsca półcieniste. Aby dobrze rosły oraz kwitły długo i obficie, należy sadzić je na stanowiskach, które są dość widne wiosną, zaś latem zapewniają roślinom półcień (np. pod drzewami liściastymi). Dobrze rosną na łąkach, w ogrodach oraz w ogrodach skalnych. Tolerują sporą wilgotność, zatem poradzą sobie w okolicy oczek wodnych. W miejscach słonecznych można uprawiać tylko pierwiosnki gruzińskie, bezłodygowe, lekarskie i kwieciste. Pamiętajmy jednak, by zapewnić im stale wilgotne podłoże.
Gleba do uprawy powinna być dość ciężka, gliniasta, zawierająca próchnicę, a przy tym dostatecznie wilgotna. Pierwiosnek: omączony, japoński, kwiecisty i Beesa preferuje żyzne torfowe podłoże. Natomiast pierwiosnek: łyszczak i omszony powinien być sadzony na glebie zawierającej wapń, natomiast pierwiosnek zarzyczkowaty wymaga lekkiej, próchnicznej gleby ubogiej w wapń.
Pierwiosnek: rozmnażanie i inne zabiegi pielęgnacyjne
Najczęściej uprawiane są pierwiosnki bezłodygowe, omszone oraz ząbkowe. Równie popularny jest pierwiosnek lekarski. Nasze babcie robiły z niego napar, który pomagał pozbyć się przeziębienia i wzmacniał odporność. Rozmnażanie prymulek jest bardzo łatwe. Możemy wysiewać nasiona na rozsadniku (wrzesień-listopad), by jesienią kolejnego roku posadzić małe sadzonki na miejsca stałe. Innym sposobem rozmnażania tych roślin jest podział dużych kęp – pracę tą wykonujemy w maju lub na początku czerwca.
Prymule są roślinami wieloletnimi nie tracą liści, dlatego gdy zima jest sroga, a rośliny młode, mogą przesuszać się i przemarzać. Z tego względu jesienią warto je okryć. np. igliwiem, agrowłókniną albo kopczykiem z torfu, czy kory.
Pierwiosnek lekarski w towarzystwie szafirków
Pierwiosnki często sadzone są do doniczek, koszy lub innych pojemników, dekorując balkony i tarasy wczesną wiosną. W ostatnich latach zyskują coraz większą popularność w okresie Świąt Wielkiej Nocy, kiedy razem z żółtymi narcyzami stają się główną ozdobą świątecznych stołów. Po przekwitnięciu pierwiosnki można wyjąć z doniczki i posadzić bezpośrednio do gruntu w ogrodzie.